Η σημασία των ποιοτικών στοιχείων στον υπολογισμό της αξίας μίας Επιχείρησης

Σε μία παλαιότερη ανάλυση που είχα κάνει στα πραγματικά στοιχεία μεταβιβάσεων επιχειρήσεων από τη βάση δεδομένων Pratt’s Stats είχα βρει ότι ο αντιπροσωπευτικός Πολλαπλασιαστής Κερδών για επιχειρήσεις με Κύκλο Εργασιών $ 1- 5 εκ. (ανεξαρτήτως κλάδου) ήταν 4,50.

Ωστόσο, η ελάχιστη τιμή ήταν 0,19 και η μέγιστη τιμή ήταν 14,98, και το εύρος των τιμών που περιλάμβανε το 50% των παρατηρήσεων ήταν από 3,04 έως 7,04.

Αν λοιπόν είμαστε εξαιρετικά τυχεροί, και η Επιχείρηση μας είναι «εξίσου» καλή με τον αντιπροσωπευτικό Πολλαπλασιαστή, τότε αρκεί να πολλαπλασιάσουμε το EBITDA με 4,50 και φτάσαμε στο ζητούμενο αποτέλεσμα. Αν όμως η Επιχείρηση που εξετάζουμε είναι σαφώς καλύτερη από την «αντιπροσωπευτική» επιχείρηση;

Ας υποθέσουμε ότι η Επιχείρηση που εξετάζουμε έχει EBITDA, σωστά υπολογισμένο, ρεαλιστικά αναμενόμενο και διατηρήσιμο, € 400.000. Με Πολλαπλασιαστή Πωλήσεων 4,50 η Αξία Μετοχών και Δανείων (περιλαμβανομένου του Κεφαλαίου Κίνησης) είναι € 1.800.000. Ωστόσο, το πιθανό εύρος είναι από € 1.216.000 έως € 2.816.000. Ποια είναι η λογική τιμή πώλησης της Επιχείρησης;

Για να απαντήσουμε στην ερώτηση αυτή θα πρέπει να απαντήσουμε στο ερώτημα «πόσο καλή είναι η επιχείρηση σε σχέση με το δείγμα που εξετάσαμε».

Μια πολύ απλή πρακτική είναι να «βαθμολογήσουμε» τα ποιοτικά χαρακτηριστικά.

• Να καταγράψουμε τα 10 (π.χ.) εκείνα χαρακτηριστικά που καθιστούν την επιχείρηση ελκυστική στους αγοραστές,
• Να τα αξιολογήσουμε με βαθμό σπουδαιότητας από το 1 έως το 10,
• Να βαθμολογήσουμε την επιχείρηση με 3,04 αν στο συγκεκριμένο κριτήριο είναι από τις χειρότερες του κλάδου και με 7,04 αν είναι από τις καλύτερες
• Να υπολογίσουμε τον σταθμισμένο μέσο όρο των βαθμολογιών

Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά θα πρέπει να περιλαμβάνουν τόσο την εμπιστοσύνη που μπορούμε να έχουμε στα ιστορικά και τα μελλοντικά αποτελέσματα της επιχείρησης, καθώς και τα ιδιαίτερα στοιχεία που την καθιστούν ελκυστική στον κλάδο.

Όταν χρησιμοποιούμε στοιχεία από αντίστοιχες συναλλαγές, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι είναι πρακτικά αδύνατο να «καλουπώσουμε» όλες τις επιχειρήσεις σε έναν αντιπροσωπευτικό Πολλαπλασιαστή. Θα πρέπει λοιπόν να βρούμε ένα λογικό εύρος και στη συνέχεια να κατατάξουμε την Επιχείρησή μας στο εύρος αυτό.

Μπορεί η Επιχείρησή μας να ξεφύγει από το εύρος αυτό; Μπορεί να είναι εκείνη η μία επιχείρηση του παραδείγματος που πουλήθηκε 14,98 Χ EBITDA; Και βέβαια μπορεί. Αλλά είναι απίθανο. Όταν λοιπόν τελειώσουμε τη διαδικασία της βαθμολόγησης των ποιοτικών χαρακτηριστικών, αν βρούμε ότι η σταθμισμένη βαθμολογία που βάλαμε είναι 7,04, ή πολύ κοντά στο 7,04, τότε θα πρέπει να ψάξουμε μία προς μία τις συναλλαγές που έγιναν σε πολλαπλασιαστές μεγαλύτερους από 7,04 και να συγκρίνουμε τα ποιοτικά στοιχεία των συγκεκριμένων εκείνων επιχειρήσεων με αυτήν που εξετάζουμε.

Με τον κίνδυνο να γίνω κουραστικός, το επαναλαμβάνω:

Οποιαδήποτε προσπάθεια υπολογισμού του τιμήματος μίας επιχείρησης που δεν εξετάζει το σύνολο του λειτουργικού, παραγωγικού και συναλλακτικού κυκλώματος της επιχείρησης μέσα από την οπτική γωνία των αγοραστών, είναι μία διαδικασία χωρίς ουσιαστικό όφελος.

Πολλαπλασιαστές για τον υπολογισμό της αξίας της δική σας Επιχείρησης: Δωρεάν με την Αγορά του Βιβλίου μέχρι 31/01/2017

Μία από τις συνηθέστερες ερωτήσεις που αντιμετωπίζουμε στις αρχικές επαφές μας με επιχειρηματίες είναι «Από την εμπειρία σας, πόσο, περίπου, μπορεί να πουληθεί η επιχείρησή μου;»

Στην ερώτηση αυτή η μοναδική σωστή απάντηση – πέρα από το «δεν ξέρω μέχρι εξετάσω αναλυτικά όλο το παραγωγικό και λειτουργικό κύκλωμα της Επιχείρησή σας» – είναι «Στις περισσότερες συναλλαγές, Επιχειρήσεις του κλάδου σας και αντίστοιχου μεγέθους μεταβιβάζονται προς Χ φορές τα Κέρδη ή Χ φορές τις Πωλήσεις»

Αυτή την πληροφορία σας την προσφέρουμε Δωρεάν μέχρι την 31/01/2017. Αντλώντας στοιχεία από βάσεις δεδομένων με στοιχεία μεταβιβάσεων επιχειρήσεων του εξωτερικού θα σας δώσουμε ενδεικτικούς Πολλαπλασιαστές, για μία Επιχείρηση με αντίστοιχο μέγεθος και το ίδιο ή παραπλήσιο αντικείμενο με την δική σας, με μοναδική προϋπόθεση να αγοράσετε το βιβλίο «Πόσο αξίζει μία Επιχείρηση;», μέχρι την 31/01/2017

Μπορείτε να το παραγγείλετε απευθείας από την Synapsis ή και από οποιοδήποτε άλλο σημείο πώλησης σας εξυπηρετεί. Στη συνέχεια, πρέπει να μας στείλετε μέσω της φόρμας επικοινωνίας (ή μέσω της ιστοσελίδας της Synapsis) την περιγραφή του αντικειμένου της Επιχείρησής σας και τον Κύκλο Εργασιών της, μαζί με την απόδειξη αγοράς του βιβλίου.

Χωρίς καμία πρόσθετη επιβάρυνση, θα αποκτήσετε την σημαντική πληροφορία των συνθηκών της αγοράς, αλλά το σημαντικότερο, έχοντας αγοράσει και διαβάσει το βιβλίο θα είστε σε θέση να κατανοήσετε και να αξιολογήσετε τις πληροφορίες αυτές.

Ξέρετε πόσο αξίζει η Επιχείρησή σας;

Η συμβουλή μου: Με λιγότερο από € 30, μπορείτε να κατανοήσετε πλήρως τη λογική πίσω από την διαδικασία αποτίμησης των επιχειρήσεων και να φτάσετε σε ένα λογικό εύρος για την πιθανότερη τιμή πώλησης της Επιχείρησής σας, σήμερα, στην Αγορά. Σας ακούγεται ενδιαφέρον; Τότε δείτε αναλυτικά το βιβλίο μου με τίτλο «Πόσο αξίζει μια επιχείρηση;»

Ξέρετε την αξία της Επιχείρησής σας; 12 Μύθοι και 12 Αλήθειες

1. Μύθος: Εγώ ξέρω την Αξία της Επιχείρησής μου.

Αλήθεια: Αυτό που με απόλυτη βεβαιότητα γνωρίζει ο κάθε Επιχειρηματίας είναι το αποτέλεσμα της μοναδικής αλάνθαστης και παγκόσμια αποδεκτής μεθόδου υπολογισμού της Αξίας μίας Επιχείρησης: Τόσα Θέλω.

2. Μύθος: Ξέρω σε ποιες τιμές μεταβιβάστηκαν αντίστοιχες Επιχειρήσεις.

Αλήθεια: Στην καλύτερη περίπτωση ο Επιχειρηματίας γνωρίζει μία ή δύο περιπτώσεις, χωρίς όμως να γνωρίζει αναλυτικά τα στοιχεία της Επιχείρησης που μεταβιβάστηκε. Στην πραγματικότητα, ο Επιχειρηματίας είναι σαν τον γονέα που έχει δει στα πρώτα του παιδιά ή στα παιδιά φίλων τα συμπτώματα των παιδικών ασθενειών. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είναι γιατρός και ελπίζω ότι δεν θα πει στον γιατρό ότι δεν χρειάζεται τη διάγνωσή του, αλλά μόνο να του γράψει τα φάρμακα.

3. Μύθος: Η Αξία μίας Επιχείρησης εξαρτάται από τα ιστορικά οικονομικά στοιχεία της.

Αλήθεια: Η Αξία μίας Επιχείρησης εξαρτάται από τα αναμενόμενα μελλοντικά οικονομικά στοιχεία της. Το παρελθόν έχει αξία στο βαθμό που μας επιτρέπει να κατανοήσουμε και να προσεγγίσουμε το μέλλον. Ο καθοριστικός παράγοντας υπολογισμού της Αξίας μίας Επιχείρησης είναι το ρεαλιστικά αναμενόμενα και διατηρήσιμο μελλοντικό εισόδημα.

4. Μύθος: Η Αξία μίας Επιχείρησης εξαρτάται από τα Κέρδη της.

Αλήθεια: Η Αξία μίας Επιχείρησης εξαρτάται από τις Ταμειακές Ροές της.

5. Μύθος: H Επιχείρησή μου έχει μεγάλες προοπτικές και οι προοπτικές αυτές πρέπει να συμπεριληφθούν στον υπολογισμό της Αξίας

Αλήθεια: Για να περιληφθούν οι προοπτικές στην Αξία της Επιχείρησης πρέπει να είναι α) ρεαλιστικές β) επαληθεύσιμες και το σημαντικότερο γ) πωλητής και Αγοραστής να συμμετέχουν στα κόστη και τον κίνδυνο υλοποίησης των προοπτικών. Αν δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις αυτές, οι Αγοραστές αγοράζουν για το μέλλον αλλά πληρώνουν για το παρελθόν.

6. Μύθος: Η Αξία μίας Επιχείρησης εξαρτάται από τα περιουσιακά της στοιχεία.

Αλήθεια: Η Αξία μίας Επιχείρησης εξαρτάται από την Φήμη κα Πελατεία της. Τα περιουσιακά στοιχεία (με εξαίρεση κάποιο software ή μία πατέντα) μπορούμε εύκολα να τα αντιγράψουμε. Την Πελατεία δεν μπορούμε!

7. Μύθος: Αξία Επιχείρησης = Αξία Ενσώματων Περιουσιακών Στοιχείων + Φήμη και Πελατεία

Αλήθεια: Η Αξία μίας Επιχείρησης δεν μπορεί να «σπάσει» σε Υλικά και Άυλα στοιχεία. Η Φήμη και Πελατεία είναι ο συνεκτικός ιστός που μετατρέπει αντικείμενα σε επιχειρηματική δραστηριότητα. Χωρίς Φήμη και Πελατεία δεν υπάρχει Επιχείρηση.

8. Μύθος: Η Αξία μίας Επιχείρησης είναι κάποιο Πολλαπλάσιο των Κερδών της.

Αλήθεια: Η χρήση του Πολλαπλασιαστή Κερδών προϋποθέτει ότι: α) τα Κέρδη αποτελούν καλή προσέγγιση των ταμειακών ροών και β) τα Κέρδη είναι σαν τα διαμάντια: παντοτινά.

9. Μύθος: Η Αξία μίας Επιχείρησης είναι 1 φορά οι Πωλήσεις της.

Αλήθεια: Ο Πολλαπλασιαστής Πωλήσεων έχει νόημα μόνο αν τα περιθώρια κέρδους της Επιχείρησης είναι αντίστοιχα με αυτά του κλάδου, Στις δε μικρές επιχειρήσεις, ο «συνηθισμένος» Πολλαπλασιαστής Πωλήσεων είναι 1/2 φορά τις Πωλήσεις.

10. Μύθος: Η Αξία μίας μικρής Επιχείρησης είναι 3-5 φορές τα Κέρδη και των μεγάλων εταιρειών 10 φορές τα Κέρδη

Αλήθεια: Ο συνηθισμένος Πολλαπλασιαστής Κερδών είναι 2-3 φορές το SDE (+ απόθεμα) για τις μικρές επιχειρήσεις και 4-6 φορές το EBITDA για τις μεσαίες επιχειρήσεις. Για τις μεγάλες Εταιρείες, εφόσον μιλάμε για τον Δείκτη Ρ/Ε, αυτή τη στιγμή είμαστε πολύ κοντά στο 20 για τις αναπτυγμένες αγορές παγκοσμίως.

11. Μύθος: Ο Υπολογισμός της Αξίας μίας Επιχείρησης είναι αποτέλεσμα πολύπλοκων μαθηματικών μοντέλων στα οποία αρκεί κανείς να εισάγει τα Λογιστικά μεγέθη της Επιχείρησης.

Αλήθεια: Ο Υπολογισμός της Αξίας μίας Επιχείρησης είναι πρώτα και κύρια κοινή Λογική και η χρήση των μαθηματικών (χρηματοοικονομικών) μοντέλων ακολουθεί. Εισάγοντας μηχανικά νούμερα σε ένα μοντέλο, το αποτέλεσμα θα είναι τόσο καλό (και συνήθως τόσο κακό) όσο τα νούμερα που χρησιμοποιήθηκαν. Garbage in, garbage out.

12. Μύθος: Μου είναι αδύνατον να καταλάβω πώς υπολογίζεται η Αξία μιας Επιχείρησης.

Αλήθεια: Τα θεωρητικά, πανεπιστημιακά βιβλία της Χρηματοοικονομικής είναι πράγματι πολλές φορές εξαιρετικά δύσκολα για τον μέσο αναγνώστη. Ωστόσο, το βιβλίο «Πόσο αξίζει μία Επιχείρηση», στο blog του οποίου βρίσκεστε τώρα, είναι γραμμένο σε απλά Ελληνικά και απευθύνεται σε όλους εσάς τους μη μυημένους στην Χρηματοοικονομική. Όσοι είστε μυημένοι, θα διαπιστώσετε ότι η Επιστημονική τεκμηρίωση είναι πανταχού παρούσα, αλλά στο δεύτερο πλάνο.

4ο Τρίμηνο 2015: 3,0 – 4,0 Χ EBITDA και 1,5 – 2,5 Χ SDE

Σταθεροί παρέμειναν οι Πολλαπλασιαστές το 4^ο Τρίμηνο του 2015, σύμφωνα με τις απαντήσεις 348 συμβούλων ειδικευμένων στις μεταβιβάσεις επιχειρήσεων, από όλο τον κόσμο. Ανάλογα με την αξία συναλλαγής, οι πολλαπλασιαστές των συναλλαγών που πραγματοποιήθηκαν με την μεσολάβηση των συμβούλων της έρευνας ήταν οι εξής:

Αξία Συναλλαγής	Πολλαπλασιαστής(Διάμεσος)	Αντιπροσωπευτικό Διάστημα
< $ 500 χιλ.	2,0 Χ SDE	57% των συναλλαγών μεταξύ 1,5 – 2,5
$500 χιλ. – $ 1 εκ.	2,5 Χ SDE	70% των συναλλαγών μεταξύ 2,0 – 3,0
$1 εκ. – $ 2 εκ.	3,3 Χ SDE	61% των συναλλαγών μεταξύ 2,75 – 4,00

 

Αξία Συναλλαγής	Πολλαπλασιαστής(Διάμεσος)	Αντιπροσωπευτικό Διάστημα
$2 εκ. – $ 5 εκ.	4,0 Χ EBITDA	54% των συναλλαγών μεταξύ 3,0 – 4,0
$5 εκ. – $ 50 εκ.	5,1 Χ EBITDA	49% των συναλλαγών μεταξύ 4,25 – 6,00

Σύμφωνα με την έρευνα ο τυπικός χρόνος ολοκλήρωσης μίας μεταβίβασης το 4ο Τρίμηνο του 2015 ήταν 6 μήνες για τις πολύ μικρές συναλλαγές και έφτανε μέχρι περίπου τον ένα χρόνο για τις μεγαλύτερες συναλλαγές.

Αξία Συναλλαγής	Χρόνος Ολοκλήρωσης Συναλλαγής (μήνες)
	4ο Τρίμηνο 2015	4ο Τρίμηνο 2014
< $ 500 χιλ.	6,0	3,5
$500 χιλ. – $ 1 εκ.	8,0	4,0
$1 εκ. – $ 2 εκ.	11,0	6,0
$2 εκ. – $ 5 εκ.	10,0	6,0
$5 εκ. – $ 50 εκ.	8,0	6,5

Η έρευνα «Market Pulse Report» πραγματοποιείται κάθε τρίμηνο με την συνεργασία του ΙΒΒΑ (www.ibba.org) του M&A Source (www.masource.org) και του Pepperdine University Graziadio School Of Business And Management (http://bschool.pepperdine.edu/about/people/faculty/appliedresearch/research/pcmsurvey)

Ποιός είναι ο λογικός χρόνος «απόσβεσης» της επένδυσης σε μία μικρή ή μεσαία επιχείρηση;

Υποψήφιος Πωλητής: «Για ένα καλό Ελληνικό Franchise πρέπει να περιμένεις 5-7 χρόνια για να πάρεις τα λεφτά σου πίσω»

Υποψήφιος Αγοραστής: «Σε όλο τον κόσμο η απόσβεση της επένδυσης σε μία μικρή ή μεσαία Επιχείρηση γίνεται σε 24-36 μήνες»

Σύμβουλος: «Πρώτα θα διευκρινίσουμε τι εννοεί ο καθένας σας και μετά θα διαπιστώσουμε αν πραγματικά διαφωνείτε!»

Σε μία πρόσφατη μελέτη που πραγματοποίησε η Business Valuation Resources χρησιμοποιώντας δεδομένα από 4.287 μεταβιβάσεις επιχειρήσεων στις Η.Π.Α. που πραγματοποιήθηκαν από το 2010 μέχρι σήμερα και καταχωρήθηκαν στη βάση δεδομένων Pratt’s Stats, προκύπτει ότι ο Πολλαπλασιαστής Κερδών για επιχειρήσεις με Πωλήσεις μέχρι $ 2,5 εκ. κυμαίνεται μεταξύ 1,5 και 3,0. Παρατηρούμε μάλιστα ότι όσο αυξάνονται οι Πωλήσεις αυξάνεται και ο Πολλαπλασιαστής Κερδών, υποδηλώνοντας ότι όσο μεγαλύτερη είναι η επιχείρηση τόσο μεγαλύτερη (συγκριτικά) αξία έχει καθώς το μεγαλύτερο μέγεθος υποδηλώνει μικρότερη αβεβαιότητα. Είναι λοιπόν 18-36 μήνες ο λογικός χρόνος απόσβεσης στο περιβάλλον των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, όπως ισχυρίζεται ο Υποψήφιος Αγοραστής μας;

ΠΙΝΑΚΑΣ 1

Παρά το γεγονός ότι το λογικό και μεθοδολογικά σωστό είναι να μετρήσουμε τον χρόνο αποπληρωμής της επένδυσης σε ταμειακούς όρους, στην πραγματικότητα για λόγους απλότητας και οικειότητας χρησιμοποιούμε τα Κέρδη. Ποιά Κέρδη όμως πρέπει να χρησιμοποιήσουμε; Τα Κέρδη προ φόρων; Τα Κέρδη μετά από φόρους; Πρέπει να λάβουμε υπόψη τους τόκους και τις αποσβέσεις; Την αμοιβή του επιχειρηματία;

ΠΙΝΑΚΑΣ 2 

Μία επένδυση, ένα αναμενόμενο αποτέλεσμα, τρείς δείκτες χρόνου αποπληρωμής; Ούτε στα οικονομικά δεν γίνονται τέτοια παρανοϊκά πράγματα!

Μήπως ο Υποψήφιος Αγοραστής μας και ο υποψήφιος Πωλητής μας δεν έχουν και τόσο διαφορετικές απόψεις; Αν ο Πωλητής μιλάει σε όρους Καθαρών Κερδών (είτε προ Φόρων είτε μετά από Φόρους) και ο Αγοραστής σε όρους Κερδών προ Φόρων Τόκων και Αποσβέσεων (EBITDA), τότε ενώ ο ένας μιλάει για 2 με 2,5 χρόνια και ο άλλος για 5-7 λένε ακριβώς το ίδιο πράγμα!!! Και η συναλλαγή που φαινομενικά ήταν αδύνατη μοιάζει πλέον πολύ πιθανή, χάρις στην μεσολάβηση του έμπειρου Συμβούλου.

Θα με ρωτήσετε, και δικαιολογημένα, δεν είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τα Καθαρά Κέρδη που λογικά είναι «πιο κοντά» σε αυτό που θα μας «μείνει στην τσέπη»;, Η απάντηση είναι Όχι.

Για λόγους συγκρισιμότητας και ορθής επενδυτικής λογικής πρέπει να χρησιμοποιούμε τα Κέρδη προ Φόρων Τόκων και Αποσβέσεων γιατί: α) Οι αποσβέσεις είναι λογιστικό έξοδο, όχι πραγματικό και εξαρτώνται από τους εκάστοτε ισχύοντες λογιστικούς κανόνες β) οι συντελεστές φορολογίας αλλάζουν από χώρα σε χώρα και στην Ελλάδα από μήνα σε μήνα και επίσης μεταβάλλονται ανάλογα με τη νομική μορφή και γ) οι τόκοι είναι συνάρτηση της επιλογής του επιχειρηματία να χρησιμοποιήσει δανεισμό ή όχι.

Συνεπώς, ο χρηματοοικονομικά σωστός τρόπος υπολογισμού του χρόνου αποπληρωμής που ταυτόχρονα μας επιτρέπει να πραγματοποιούμε συγκρίσεις ανεξάρτητα από το εκάστοτε φορολογικό καθεστώς είναι:

Συνολική Επένδυση / Κέρδη προ Φόρων, Τόκων, και Αποσβέσεων (EBITDA)

Και στον κόσμο των Μικρών Επιχειρήσεων:

Συνολική Επένδυση / Κέρδη προ Φόρων, Τόκων, Αμοιβής Επιχειρηματία και Αποσβέσεων (SDE)

Επισημαίνω ότι ο Αριθμητής έχει την Συνολική Επένδυση, όχι μόνο τα λεφτά που έβαλε ο ιδιοκτήτης-επιχιερηματίας ή σχεδιάζει να βάλει ο Αγοραστής.

Τι γίνεται όμως με την Αμοιβή του Ιδιοκτήτη Επιχειρηματία; Είναι σωστό να χρησιμοποιούμε το SDE ή το EBITDA;

Το SDE είναι ο πιο συνηθισμένος ορισμός Κερδών στον κόσμο των Μικρών Επιχειρήσεων. Καθώς στη συντριπτική πλειοψηφία των Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων ο ιδιοκτήτης εργάζεται στην Επιχείρηση χωρίς να παίρνει μισθό, ο ορισμός των Κερδών που χρησιμοποιούμε είναι τα Κέρδη προ Φόρων. Τόκων, Αμοιβής Επιχειρηματία και Αποσβέσεων (SDE). Στο παράδειγμά μας, αν ο ιδιοκτήτης αποφασίσει να αναλάβει ο ίδιος τη διαχείριση του καταστήματος, η μισθοδοσία του υπεύθυνου του καταστήματος ύψους € 25 χιλ. θα εξαφανιστεί από τα έξοδα της Επιχείρησης. Θα αυξηθούν τα Κέρδη της Επιχείρησης; Λογιστικά ναι, στην πραγματικότητα όχι. Οι € 40 χιλ. είναι EBITDA και αναφέρονται σε μία επιχείρηση με επαγγελματικό management και οι € 65 χιλ. είναι SDE και αναφέρονται σε μία επιχείρηση με αυτοαπασχόληση.

Στον κόσμο των Μικρών Επιχειρήσεων, όπου η αυτοαπασχόληση είναι ο κανόνας, χρησιμοποιούμε το SDE. Στον κόσμο των Μεσαίων Επιχειρήσεων συνήθως το EBITDA. Προσοχή όμως: για να χρησιμοποιήσουμε το EBITDA θα πρέπει να προσθέσουμε στα έξοδα της Επιχείρησης και κατά συνέπεια να αφαιρέσουμε από τα Κέρδη εύλογο μισθό αγοράς για τον Ιδιοκτήτη-Επιχειρηματία που ασκεί καθήκοντα διευθύνοντος συμβούλου.

Τώρα όμως που ξέρουμε πως γίνεται ο υπολογισμός σε όλο τον κόσμο, μπορούμε να διαβάσουμε σωστά τον Πίνακα 1 από τη βάση Pratt’s Stats. Ο αντιπροσωπευτικός Πολλαπλασιαστής για Επιχειρήσεις με Πωλήσεις κάτω από $ 500 χιλ. είναι από 1,7 έως 2,1. Και για να είμαστε πιο ακριβείς, 1,7 έως 2,1 είναι ο λόγος της Συνολικής Επένδυσης προς τα Κέρδη SDE.

Τι ισχύει όμως για τα ισχυρά franchise; Έχουν τους ίδιους Πολλαπλασιαστές; Σας παραθέτω τα ενδεικτικά νούμερα για εξαγορά καταστήματος franchise που λειτουργεί ήδη σε κάποιο συγκεκριμένο σημείο:

Franchise (γενικά)        2-4 Χ SDE ή 1-3 Χ EBITDA

Franchise Εστίασης      2,5 SDE ή 3,5 Χ EBITDA

Από τους παραπάνω γενικούς «κανόνες» δεν λείπουν βέβαια και οι εξαιρέσεις όπως τα Dunkin Donuts με Πολλαπλασιαστή 5,0 Χ EBITDA.

Για να απαντήσουμε λοιπόν στο ερώτημα «ποιός είναι ο λογικός χρόνος αποπληρωμής της επένδυσης σε μία Μικρή ή Μεσαία Επιχείρηση;» θα πρέπει πρώτα να ξεκαθαρίσουμε σε ποιά Κέρδη θα βασίσουμε τον υπολογισμό μας. Αλλιώς, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με το ακαταμάχητο επιχείρημα των επαγγελματιών του κλάδου μας «θα σε αφήσω εσένα να καθορίσεις τον Πολλαπλασιαστή αν με αφήσεις εμένα να διαλέξω τα Κέρδη»!

Ο συνηθισμένος χρόνος αποπληρωμής της συνολικής επένδυσης σε μία Μικρή Επιχείρηση, σε όλο τον κόσμο, είναι 1,5 έως 3,0 χρόνια με βάση τα Κέρδη SDE.

Η προκαταβολή φόρου ΔΕΝ πρέπει να υπολογίζεται στην αποτίμηση μίας Επιχείρησης με τη μέθοδο των Πολλαπλασιαστών

Σε περισσότερες από μία περιπτώσεις έχω συναντήσει υποψήφιους Αγοραστές που θεωρούν την προκαταβολή φόρου ως έξοδο και την αφαιρούν από τα Κέρδη τις επιχείρησης προκειμένου να υπολογίσουν «πόσες φορές τα Κέρδη πληρώνουν» ή «σε πόσα χρόνια θα πάρουν τα λεφτά τους πίσω». Η αφαίρεση της προκαταβολής του φόρου είναι απολύτως λανθασμένη.

Η προκαταβολή ΔΕΝ αποτελεί έξοδο. Όπως λέει και η λέξη απλώς πληρώνουμε νωρίτερα για ένα μελλοντικό έξοδο. Αν η προκαταβολή αποδειχτεί επαρκής δεν θα καταβάλλουμε τίποτα για το έξοδο όταν αυτό υλοποιηθεί. Μπορεί και να μας περισσέψει κιόλας. Σε κάθε περίπτωση θα συμψηφιστεί με το μελλοντικό έξοδο.

Το αντεπιχείρημα που προτάσσουν – λανθασμένα – οι Αγοραστές είναι ότι κάθε χρόνο θα πληρώνουμε και μία νέα προκαταβολή και κατά συνέπεια δεν θα υπάρχει ποτέ συμψηφισμός. Λάθος. Αργά ή γρήγορα θα υπάρξει. Ας δούμε ένα παράδειγμα.

Ένας Αγοραστής αγοράζει μία Επιχείρηση με Κέρδη, προ Φόρων, € 10.000. Ο φόρος θα είναι € 2.900 και με τα νέα μέτρα και η προκαταβολή επίσης € 2.900.

Όπως είναι προφανές, όλα τα έτη εκτός από το πρώτο και το τελευταίο η καταβολή του φόρου είναι € 2.900. Υποθέτοντας ότι στο τέλος του 4ου έτους ο Αγοραστής αποφασίζει να κλείσει (ή να πουλήσει) την επιχείρηση η προκαταβολή είναι μηδενική. Καθώς λοιπόν μας ενδιαφέρει η τυπική χρονιά η προκαταβολή δεν παίζει κανένα απολύτως ρόλο.

Και αν υπολογίζαμε την αξία της Επιχείρησης με βάση την μέθοδο της προεξόφλησης των μελλοντικών ταμειακών ροών; Τότε θα πρέπει να λάβουμε υπόψη την προκαταβολή, αλλά και τον χρονισμό της πληρωμής των φόρων. Έστω λοιπόν ότι ο ίδιος Αγοραστής αγόρασε την επιχείρηση στις 31/12/2014.

Από τον παραπάνω πίνακα είναι και πάλι εμφανές ότι στην τυπική χρονιά η καταβολή φόρων είναι € 2.900 και οι ταμειακές ροές € 7.100. Το 2016 υπάρχει αυξημένη καταβολή φόρου και προκαταβολής που αντισταθμίζει την μηδενική πληρωμή φόρων του 2015. Και πάλι η προκαταβολή φόρου δεν παίζει ρόλο, και μάλιστα είναι εμφανές πώς η ταμειακή ροή της ιδιαίτερα κρίσιμης πρώτης χρονιάς έχει μηδενική φορολογική επιβάρυνση.

H συντριπτική πλειοψηφία των μεταβιβάσεων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων γίνεται με την μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων. Ο Αγοραστής φτιάχνει το δικό του νομικό πρόσωπο, το οποίο αγοράζει τα απαραίτητα περιουσιακά στοιχεία – υλικά και άυλα – από την επιχείρηση του Πωλητή. Λόγω αυξημένων αποσβέσεων τα Κέρδη του Αγοραστή μπορεί να είναι μικρότερα τα πρώτα έτη και άρα η φορολογική επιβάρυνση επίσης μικρότερη. Ακόμα και αν είναι απολύτως η ίδια, ο φόρος και η προκαταβολή φόρου θα απασχολήσουν τον Αγοραστή το λιγότερο 5 μήνες μετά από το κλείσιμο της πρώτης χρήσης. Και αν η χρήση αυτή έχει λίγους μήνες, έστω 3, ο φόρος και η προκαταβολή του παραδείγματός μας θα είναι € 725 και € 725, συνολική επιβάρυνση δηλ. € 1.500 που θα καταβληθούν τον Μάιο της επόμενης χρήσης.

Πώς λοιπόν, κύριοι Αγοραστές, θέλετε να υπολογίσετε στα έξοδα κάτι που αργά ή γρήγορα θα πάρετε πίσω και που μάλιστα πληρώνετε ετεροχρονισμένα κατά μία χρήση;

Ας δούμε όμως τι θα γίνει αν αγοράσουμε τις μετοχές ή τα μερίδια μίας επιχείρησης: Στην περίπτωση αυτή αγοράζουμε και τις υποχρεώσεις και τις απαιτήσεις της επιχείρησης. Και οποιεσδήποτε απαιτήσεις ή υποχρεώσεις αφορούν προηγούμενες χρήσεις αφορούν τον Πωλητή και υπολογίζονται χωριστά. Εφόσον τα Κέρδη της Επιχείρησης παραμένουν σταθερά, στην τυπική χρονιά υποχρέωση φόρου και προκαταβολή θα εκμηδενίζονται.

Τι θα γίνει όμως αν αγοράσετε τις μετοχές ή τα μερίδια μίας επιχείρησης τον Απρίλιο, λίγους μήνες πριν την καταβολή του φόρου και της προκαταβολής του φόρου; Με το κλείσιμο του ισολογισμού της επιχείρησης, τόσο ο φόρος όσο και η προκαταβολή θα έχουν καταγραφεί στα βιβλία της Επιχείρησης ως υποχρέωση. Αντίστοιχα, η προκαταβολή του προηγούμενου έτους θα είναι καταγεγραμμένη ως απαίτηση. Τα ποσά αυτά θα υπολογιστούν ξεχωριστά στη διαπραγμάτευση του τιμήματος – η βάση του υπολογισμού της αξίας μίας επιχείρησης είναι πάντα η αξία των απαραίτητων περιουσιακών στοιχείων ελεύθερων παντός βάρους ή υποχρέωσης – όπως ξεχωριστά πρέπει να υπολογιστεί και ποιός θα εισπράξει το μέρισμα της προηγούμενης χρήσης. Άρα, ακόμα και αν αγοράσετε τις μετοχές ή τα μερίδια μίας επιχείρησης τον Απρίλιο, δεν θα κληθείτε να καταβάλλετε φόρο και προκαταβολή φόρου.

Στον κόσμο των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων για τον υπολογισμό της αξίας μίας Επιχείρησης χρησιμοποιούμε τα Κέρδη προ Φόρων. Οι ορισμοί των Κερδών που χρησιμοποιούμε είναι τα Κέρδη προ Φόρων Τόκων και Αποσβέσεων (EBITDA) και τα Κέρδη προ Φόρων, Τόκων και Αποσβέσεων και προ της Αμοιβής του Ιδιοκτήτη Επιχειρηματία (SDE). Οι περισσότερες μικρές επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο είναι ατομικές. Και το εισόδημα από τις ατομικές επιχειρήσεις περνάει στην δήλωση του επιχειρηματία και φορολογείται ανάλογα με την δική του προσωπική κλίμακα. Άρα οποιαδήποτε σύγκριση σε μετά από φόρους επίπεδο θα σύγκρινε ανόμοια πράγματα.

Κατά συνέπεια, όλα τα στοιχεία και όλοι οι Πολλαπλασιαστές που έχουμε αναφέρονται σε Κέρδη προ Φόρων. Όταν λοιπόν λέμε ότι ένας «συνηθισμένος» Πολλαπλασιαστής για μικρές επιχειρήσεις είναι 2-3 φορές το SDE, αναφερόμαστε σε Κέρδη προ Φόρων. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι Αγοραστές δεν πρέπει να υπολογίσουν τους φόρους στην απόσβεση της επένδυσής τους. Ασφαλώς και πρέπει.

Όταν όμως η αγορά μας λέει ότι τα Κέρδη προ Φόρων (τόκων, αποσβέσεων και αμοιβής επιχειρηματία) 2-3 χρόνων πρέπει να  ισούνται με τη συνολική επένδυση, δεν μπορείτε, Κύριοι Αγοραστές, να απαιτείτε να αποσβέσετε την επένδυσή σας σε 2 ή 3 χρόνια με βάση τα Κέρδη μετά από φόρους. Αν βρείτε κάποια επιχείρηση που σας προσφέρει απόσβεση σε 2 ή 3 χρόνια με βάση τα Κέρδη μετά από Φόρους, σας συμβουλεύω να μην την αγοράσετε!