Η φράση «μεγάλους καυγάδες ή μεγάλες ζημιές ή το πιθανότερο και τα δύο!» ανήκει στον πατέρα μου, πρωτοπόρο Σύμβουλο οργάνωσης και διοίκησης επιχειρήσεων ή στα Ελληνικά managment consultant 🙂 🙂 🙂 Είχε ερωτηθεί από τους ιδιοκτήτες μίας επιχείρησης που πέρασε κατά ακριβώς 50% στα δύο παιδιά. Το πρόβλημα της διαδοχής είχε «αντιμετωπιστεί» με την ισορροπία του τρόμου: ακριβώς 50%-50%. Το αποτέλεσμα δεν χρειάζεται να σας το πω. Το ένα από τα δύο παιδιά, που είχε ζητήσει και τη γνώμη του πατέρα, τον επισκέφθηκε ξανά, μετά από πάρα πολλά χρόνια με υπογραμμισμένη τη φράση «μεγάλους καυγάδες ή μεγάλες ζημιές ή το πιθανότερο και τα δύο» που ήταν ήδη η πραγματικότητα.
Πάρα πολλές φορές οι υποψήφιοι πελάτες μου που θέλουν να μάθουν την αξία της επιχείρησής τους και να διερευνήσουν την δυνατότητα πώλησής της, φτάνουν σε αυτό το σημείο επειδή δεν υπάρχει διαδοχή στην επιχείρησή τους. Ή σωστότερα, επειδή δεν κατάφεραν να λύσουν το πρόβλημα της διαδοχής σε μία μικρή ή μεσαία επιχείρηση η οποία από τη φύση της είναι προσωποπαγής.
Δυστυχώς, σε παρά πολλές από αυτές τις περιπτώσεις, όταν οι ιδρυτές – επιχειρηματίες φτάνουν στο σημείο να ζητήσουν την συνδρομή μου για την πώληση της επιχείρησής τους, στην καλύτερη περίπτωση έχουν ήδη βιώσει το στάδιο των μεγάλων καυγάδων και των μεγάλων ζημιών. Στη χειρότερη η επιχείρηση έχει πλέον σβήσει και δεν έχει καμία αξία στα μάτια των υποψήφιων αγοραστών.
Πολλοί βλέπουν το θέμα της διαδοχής ως θέμα προσώπων, Στην ουσία όμως είναι πολύ μεγαλύτερο. Το βασικό ζητούμενο είναι να διατηρηθεί η Φήμη και Πελατεία της επιχείρησης, ενώ ταυτόχρονα η επιχείρηση θα αλλάξει μοντέλο διοίκησης. Είτε τον ξέρουμε τον διάδοχο, είτε τον ψάχνουμε είτε θα προέλθει από την οικογένεια (ή κάποια από τις οικογένειες) είτε θα είναι κάποιο από τα υπάρχοντα στελέχη της επιχείρησης είτε θα αποφασίσουμε να προσλάβουμε επαγγελματία manager, το μοντέλο διοίκησης της επιχείρησης θα αλλάξει. Και πρέπει να αλλάξει χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η Φήμη και Πελατεία της Επιχείρησης.
Για να διατηρηθεί λοιπόν η Φήμη και Πελατεία της επιχείρησης, δεν αρκεί να προετοιμαστούν (και να συμφωνήσουν) οι άνθρωποι. Πρέπει να προετοιμαστεί και η επιχείρηση να περάσει στη νέα εποχή. Μία μόνο επιχείρηση δεν μπορεί να πουληθεί σε καμία περίπτωση: η επιχείρηση στην οποία ο ιδιοκτήτης λέει ότι «η επιχείρηση είμαι εγώ». Η επιχείρηση αυτή δεν μπορεί να μεταβιβαστεί ούτε στην περίπτωση που υπάρχει ένας και μοναδικός διάδοχος και μάλιστα πρόθυμος να αναλάβει. Όσο υπάρχει η παρουσία ή και η σκιά του «η επιχείρηση είμαι εγώ», η επιχείρηση θα είναι ουσιαστικά χωρίς διοίκηση, με όλα τα προβλήματα που αυτό συνεπάγεται.
Δεν είμαι ειδικός στα θέματα διαδοχής. Αν μάλιστα όλες οι οικογενειακές επιχειρήσεις λύσουν τα προβλήματα διαδοχής τους, θα χάσω υποψήφιους πελάτες 😦 😦 😦 Τουλάχιστον, όμως, αν όλες οι οικογενειακές επιχειρήσεις ασχοληθούν με το θέμα της διαδοχής, θα έχω περισσότερη δουλειά αποτιμήσεων, καθώς μέρος της προετοιμασίας διαδοχής είναι να καταλάβουν όλοι οι εμπλεκόμενοι την αξία της οικογενειακής τους επιχείρησης και να μην την καταστρέψουν. Σε κάθε περίπτωση, αν δεν έχει γίνει η κατάλληλη προετοιμασία για τη διατήρηση της Φήμης και Πελατείας η πώληση μίας επιχείρησης είναι σχεδόν αδύνατη.
Συνιστώ σε όλους τους ιδιοκτήτες μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων να διαβάσουν το βιβλίο «Η διαδικασία διαδοχής στις οικογενειακές επιχειρήσεις» των κκ. Κεφαλά και Γεωργίου. Το βιβλίο «φιλοδοξεί να προσφέρει στον ιδιοκτήτη να προσφέρει στον ιδιοκτήτη μίας οικογενειακής επιχείρησης μερικές πρακτικές ιδέες που θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως κατευθυντήριες γραμμές για τη διευκόλυνση της διαδικασίας διαδοχής» και από την εισαγωγή ακόμα επισημαίνει ότι «βασική προϋπόθεση μίας καλής διαδοχής είναι η δημιουργία μίας «σωστής» επιχείρησης, δηλαδή μίας καλά οργανωμένης επιχείρησης».
Διαβάστε λοιπόν το βιβλίο και μιλήστε με τους συγγραφείς για το πώς μπορούν να σας βοηθήσουν στη δύσκολη διαδικασία διαδοχής και διαιώνισης μίας οικογενειακής επιχείρησης. Έχοντας συνεργαστεί μαζί τους στο κομμάτι της αποτίμησης και της παρουσίασης των αποτελεσμάτων της στους ιδιοκτήτες και τα στελέχη των επιχειρήσεων που μπήκαν σε οργανωμένη διαδικασία διαδοχής, τους συστήνω ανεπιφύλακτα.